De makkelijkste manier om elkaar kwijt te raken in een relatie is tijdens of na een ingrijpende gebeurtenis: een miskraam, een operatie, een depressie of bijvoorbeeld het verlies van een ouder. Bij relatieleed wil je elkaar de ruimte geven zonder elkaar aan het lot over te laten. Hoe doe je dat? Er voor elkaar zijn op een manier die verbindt en niet verwijdert?

Pijn wegnemen bij relatieleed?

Rouw, of die nu van jezelf is of van jullie samen, legt een grote druk op een relatie. Je hebt elkaar beloofd bij elkaar te blijven ‘in goede en slechte tijden’, maar niemand heeft je verteld hoe je elkaar kunt helpen wanneer je door een dal heen gaat. De kans is groot dat je er alles aan wilt doen om je partner te steunen en de pijn weg te nemen, maar is dat wel wat de ander van jou nodig heeft?

Ineens was daar die breuk

Stellen bij mij in de praktijk kunnen vaak feilloos aanwijzen wanneer er een breuklijn in de relatie ontstond. “Na die ingrijpende gebeurtenis ging het mis. Het is nooit meer helemaal goed gekomen tussen ons.” Dat ervaren ook Jochem en Aafke die elkaar sinds een jaar of twee volledig zijn kwijt geraakt. Ze vertellen dat Aafke zou bevallen van hun derde kind in een periode dat haar vader terminaal ziek was. Kort na de geboorte van hun zoontje overleed haar vader. Een verwarrende tijd volgde waarin het geluk om de geboorte van Jesse zich vermengde met het verdriet om het verlies van haar heit. Aafke schiet vol als ze daaraan terugdenkt. Jochem lijkt zich vooral te ergeren aan haar tranen.

Is het niet veel te lang om zo te blijven hangen in dit verdriet?

Jochem: “Ik snap beslist dat ze haar vader mist, maar we zijn ondertussen twee jaar verder. Is het niet veel te lang om zo te blijven hangen in dit verdriet?” Jochem baalt ervan dat in diezelfde periode ook hun relatie bergafwaarts is gegaan. De verbinding lijkt weg en ook van intimiteit en seks is er de laatste tijd bijna geen sprake. Net nu het gezinnetje compleet was, lijkt de liefde tussen hem en de moeder van zijn drie kinderen behoorlijk bekoeld.

Verdriet kun je moeilijk regisseren. Hoe lang het duurt voordat je na een verlies weer verder kunt evenmin. Tijd alleen heelt geen wonden, maar wel wat je doet met die tijd. In deze verwarrende periode tastte Jochem kennelijk volledig in het duister over hoe hij Aafke had kunnen bijstaan.

Van binnen huilen

Mannen en vrouwen lijken anders om te gaan met verlies en pijn. Over het algemeen uiten vrouwen zich gemakkelijker: ze huilen openlijk en delen hun leed gemakkelijk met zussen of vriendinnen. Mannen gaan de weg van verwerking eerder alleen en hebben eerder de neiging zich in zichzelf terug te trekken of zich te storten op hun werk. Weten dat je beiden anders reageert, kan helpen om je minder zorgen te maken en de ander ruimte te geven.

Zelf herinner ik me dat Dolf en ik totaal verschillend reageerden op het verlies van onze vaders die beiden overleden in 2015. Bij mij hielden de tranen maar niet op; een onbekende die op mijn vader leek, een lied, een geur, alles kon mij onverwacht onderuit halen en me een huilbui bezorgen. Dolf leek na de week van de begrafenis aan de buitenkant onaangedaan en pakte zijn leven vrij gemakkelijk weer op. Toen ik hem ernaar vroeg vertelde hij: ,,Ik rouw al vanaf de dag dat mijn vader dementeerde en ik hem al kwijt was.” En: ,,Mijn tranen zie je niet; ik huil meestal aan de binnenkant.”

Compassie is de weg bij relatieleed

Wil je elkaar als partners werkelijk steunen tijdens of na een heftige gebeurtenis, kies dan voor de weg van compassie. Je partner verwacht bij relatieleed van jou geen oplossing of advies, maar heeft er veel meer aan dat je gewoon aanwezig bent en beschikbaar bent om werkelijk te luisteren. Het beste dat je kunt doen, is je afstemmen op de pijn, de angst of het verdriet van je geliefde. Leef mee, voel mee en help je partner woorden te geven aan wat hij/zij voelt. Zo schep je ruimte voor de eigen weg van je partner en blijf je toch nabij voor echt contact met elkaar.

Voor de partner die steunt: Stel dat je net als Jochem in het duister tastte en weet dat je daardoor de verbinding met elkaar bent kwijt geraakt? Dan is het niet te laat om in gesprek nog een keer terug te keren naar het gemiste moment. Erken dat het je spijt dat je er niet was voor je partner; of er niet was op de juiste manier. Betuig je spijt en vraag wat je partner nu nog nodig heeft om weer verder te kunnen. Ervaren in het hier en nu wat er destijds ‘fout’ ging, opent de weg naar herstel, zodat je samen een moeilijke periode kunt afsluiten. De volgende tips zullen vast helpen:

  • Luister actief
  • Geef eens een knuffel
  • Geef geen oordeel (of je mening)
  • Draag geen oplossing aan
  • Geen je volle aandacht en je tijd
  • Vraag wat de ander nodig heeft
  • Bewaak je eigen grenzen

Nieuw normaal

En voor de partner die door een dal gaat: Ook na een heftige gebeurtenis of geleden verlies zul je langzaam moeten invoegen in een nieuw normaal. Een wereld die onwennig aanvoelt, alsof je voor het eerst leert fietsen zonder zijwieltjes. Niemand kan dat proces van je overnemen, zelfs niet degene die het dichtst bij je staat. Het is voldoende als je partner er met open armen staat om je op te vangen wanneer je wiebelend je nieuwe toekomst tegemoet gaat. Deze tips kunnen daar zeker een bijdrage aan leveren:

  • Weet wat je nodig hebt
  • Vraag je partner om wat je nodig hebt
  • Deel wat er echt in je omgaat
  • Stel je kwetsbaar op
  • Toon je echte emoties
  • Stel je partner gerust

Dit artikel verscheen in de weekendbijlage van het Friesch Dagblad in de rubriek Thuis op11 juli 2020

Meer artikelen lezen?

Lees dan hier verder
Hele harten: 1 + 1 = 3
Aandacht doet je relatie groeien
Begrip voor meer relatiegeluk

Dit artikel van Jacoline Steegstra hielp je al vast op weg

Wil je ontdekken wat je nog meer kunt doen om je relatie te verbeteren?

Gratis: 30 minuten kennis maken
Houd me vast traject (3 maanden)
Je relatie weer op de rit (9 maanden)